عبدالرزاق صنعانیابوبکر عبدالرزاق بن همام صنعانی (۱۲۶-۲۱۱ق)، محدثی ثقه، مفسر، از بزرگان و مفاخر شیعه و از اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) و بنابر نقلی صحابی امام جواد (علیه‌السّلام) در قرن دوم و سوم هجری قمری در یمن بود. وی از امام محمدباقر و امام جعفر صادق (علیهما‌السّلام) روایت نقل کرده است. ۱ - معرفی اجمالیابوبکر عبدالرزاق بن همام بن نافع حمیری یمانی صنعانی، در سال ۱۲۶ق در صنعا، از شهرهای یمن به دنیا آمد و از موالی حمیر و صحابی امام صادق (علیه‌السّلام) بود. بعضی وی را صحابی امام جواد (علیه‌السّلام) هم می‌دانند. او از امام محمد باقر و امام جعفر صادق (علیهما‌السّلام) روایت دارد. [۳]
مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۱۵۰.
همچنین از معمر بن راشد، سفیان بن عیینه و احمد بن حنبل روایت کرده و احمد بن حنبل و یحیی بن معین از او روایت کرده‌اند. رجال‌شناسان او را ثقه، از بزرگان و مفاخر شیعه، مفسر و محدثی حافظ معرفی کرده‌اند. تفسیر او از قدیمی‌ترین تفاسیر شیعه می‌باشد. وی مدت هشت سال از ایام حیات امام جواد (علیه‌السّلام) را درک کرد و در آخر عمرش نابینا شد و در سال ۲۱۱ق در یمن از دنیا رفت. ۲ - تالیفاتآثار او عبارت‌اند از: المغازی السنن تزکیة الارواح عن مواقع الافلاح الامالی [۱۱]
شیخ طوسی، الفهرست، ص۲۸۴.
الجامع الکبیر المصنّف (المسند) و تفسیر القرآن که این تفسیر را طبری روایت کرده است. [۱۶]
بهبهانی، محمدباقر، تعلیقة منهج المقال، ص۱۹۳.
[۲۲]
کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۳۷۵.
۳ - پانویس۴ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۴۴، برگرفته از مقاله «عبدالرزاق صنعانی». رده‌های این صفحه : اصحاب امام جواد | اصحاب امام صادق | راویان از امام باقر | راویان از امام صادق | راویان موثق شیعه قرن 2 (قمری) | راویان موثق شیعه قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 2 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 3 (قمری) | مفسران شیعه قرن 2 (قمری) | مفسران شیعه قرن 3 (قمری)
|